بررسی تطبیقی چهار مدل تبیینی در توجیه زبان عرفان

author

Abstract:

چهار مدل متفاوت در تبیین زبان و توجیه بیان‌پذیری عرفان عبارت‌اند از: 1. مدل حافظه (بیان خاطره شهود)؛ 2. مدل عقل شهودی؛ 3. مدل تشبیه؛ 4. مدل تجلی. مدل حافظه، بیان حین شهود را منتفی می‌داند؛ اما بیان خاطره شهود پس از گذشت واقعه شهود، به دلیل امکان رده‌بندی و مفهوم‌پردازی ممکن می‌شود. مدل عقل شهودی، با پذیرشِ کارکردی از عقل به نام شهود، حضور عقل در مقام قلب و شهود عقلی را در متن شهود قلبی ممکن می‌شمرد که مباشرتِ بیان عقلی را نتیجه می‌دهد. مدل تشبیه، «بیان» عرفان را درآمدنِ حقیقت هستی (وحدت شخصیه) به قالب الفاظ و مفاهیم می‌داند؛ وهم که کارکردش صورت‌گری است، متکفل تشبیه می‌گردد و به همراهیِ تنزیه عقلی، تشبیه در عین تنزیه عاید فهم می‌شود. در مدل تجلی، بیان، تجلی اسماء الهیه است در قالب الفاظ (تجلّی اسم‌الاسمی) و چون خود اسماء الهیه نیز تجلی حق‌اند، بیان یا اسم‌الاسم، تجلی ذات حق و بیان او خواهد بود. با مقایسه این مدلها و بررسی نقاط قوت و ضعف آنها، می‌توان گفت بیان‌پذیری بالامکان دارای توجیه و طریقی عقل‌پذیر است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

انسجام‌گروی تبیینی در توجیه معرفت در ترازوی نقد

با اینکه «مبناگروی» رایج­ترین نظریه در توجیه معرفت است، انتقادهای ناظر به آن سبب شد معرفت‌شناسان معاصر آن را کنار گذاشته، دیدگاه­های جدیدی ابداع کردند که مهم­ترین آنها انسجام‌گروی است. در این میان بیشتر انسجام‌گرایان طرف‌دار «انسجام‌گروی تبیینی» هستند. تبیین، پاسخ به پرسش از علت یک پدیده است. فیلسوفان علم و معرفت‌شناسان هیچ اتفاق ‌نظری در حقیقت تبیین ندارند؛ برخی الگوی قیاسی را مطرح کرده‌اند؛ ...

full text

بررسی تطبیقی «معرفت» در عرفان اسلامی و عرفان گنوسی

آیین گنوسی درحقیقت مذهبی است عرفانی که نحله‌های گوناگونی از جمله مانویت، صابئین ماندایی، طریقه شمعون، والنتین، بازیلیدیس، مرقیون و... را شامل می‌شود. گنوسیان دارای دیدگاه‌های ثنوی بودند و جهان مادی را آفریده خدای شر می‌دانستند. پایه و اصل اساسی عقاید گنوسی این نکته است که روح انسان در این دنیا اسیر است و راه نجات و رهایی او دست‌یابی به گنوس یا همان معرفت نجات‌بخش است، که فرستادگان الهی و منجیان...

full text

بررسی تطبیقی «معرفت» در عرفان اسلامی و عرفان گنوسی

آیین گنوسی درحقیقت مذهبی است عرفانی که نحله های گوناگونی از جمله مانویت، صابئین ماندایی، طریقه شمعون، والنتین، بازیلیدیس، مرقیون و... را شامل می شود. گنوسیان دارای دیدگاه های ثنوی بودند و جهان مادی را آفریده خدای شر می دانستند. پایه و اصل اساسی عقاید گنوسی این نکته است که روح انسان در این دنیا اسیر است و راه نجات و رهایی او دست یابی به گنوس یا همان معرفت نجات بخش است، که فرستادگان الهی و منجیان...

full text

بررسی تطبیقی شاهزادۀ کوچک با عرفان اسلامی

‌این مقاله به تطبیق کتاب شاهزادۀ کوچک اثر آنتوان دو سنت اگزوپری با عرفان اسلامی ‌می‌پردازد. شاید در نظر نخست سنخیتی بین‌این کتاب و تصوف احساس نشود، ولی با ژزف نگری و تطبیق جزئیات آن، حقایق به دست آمده، شگفت آور است. این برداشت‌ها به نظر نگارنده ریشه در توارد و فطرت حق‌جوی نویسنده دارد نه آشنایی او با مفاهیم تصوف. بسیاری از اصطلاحات عرفان اسلامی همچون علم لدنی، تسلیم ،رضا، قناعت، بصیرت، ریاضت، پ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 19  issue 71

pages  105- 128

publication date 2022-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023